Nizami Nerelidir ?

Emirhan

New member
\Nizami Nerelidir? Büyük Şairin Doğduğu Topraklar\

Nizami Gencevi, klasik doğu edebiyatının en büyük isimlerinden biri olarak kabul edilir. Hem Fars edebiyatında hem de Türk-İslam kültür tarihinde derin izler bırakmış olan bu büyük şairin doğduğu yer, uzun yıllardır tartışma konusu olmuştur. Ancak tarihi belgeler, edebi kaynaklar ve dönemin sosyo-kültürel yapısı dikkate alındığında, Nizami’nin nereli olduğu hakkında güçlü ve net bir görüş ortaya konabilir.

\Nizami Gencevi Nerelidir?\

Nizami Gencevi, 12. yüzyılda yaşamış büyük bir şairdir. Asıl adı Ebu Muhammed İlyas bin Yusuf olan Nizami, \Azerbaycan'ın Gence şehrinde\ doğmuştur. Bu nedenle kendisine "Gencevi" yani "Gence’den olan" denilmiştir. Gence, o dönemde Azerbaycan'ın önemli kültürel ve siyasi merkezlerinden biriydi. Nizami, hayatı boyunca bu şehirde yaşamış ve eserlerini burada kaleme almıştır. Onun hayatına dair bilgiler, büyük ölçüde eserlerinden ve çağdaş kaynaklardan elde edilmektedir.

\Nizami Neden Gencevi Olarak Anılır?\

Orta Çağ İslam dünyasında şairlerin doğdukları veya uzun süre yaşadıkları yer isimleriyle anılması yaygın bir gelenekti. Nizami de bu geleneğin bir parçası olarak, Gencevi unvanını almıştır. Bu durum, onun hem doğduğu şehri hem de kimliğini yansıtır. Ayrıca bu unvan, onun edebi şahsiyetini yerel bir kimlikten evrensel bir seviyeye taşıyan önemli bir işarettir.

\Nizami Gencevi Hangi Dilde Yazmıştır?\

Nizami Gencevi'nin eserleri Farsça yazılmıştır. Bu durum, onun Fars kökenli olduğu anlamına gelmez. 12. yüzyılda Farsça, Doğu İslam dünyasında edebi ve bilimsel dil olarak yaygındı. Nizami de dönemin edebi normlarına uygun olarak eserlerini bu dilde kaleme almıştır. Ancak onun eserlerinde Türk-İslam kültürünün izleri açıkça görülmektedir.

\Nizami Gencevi’nin Eserleri ve Kültürel Kimliği\

Nizami’nin en bilinen eseri \Hamse\ adlı beş mesneviden oluşan külliyatıdır. Bu eserler:

* Mahzenü’l-Esrar

* Hüsrev ü Şirin

* Leyla ile Mecnun

* Yedi Güzel

* İskendername

Bu eserlerde hem İran mitolojisi hem İslam felsefesi hem de Türk kültürel kodları işlenmiştir. Nizami, farklı medeniyetlerin bir araya geldiği bir coğrafyada yaşamış, bu kültürel sentezi büyük bir ustalıkla eserlerine yansıtmıştır.

\Nizami Gencevi Türk müydü?\

Bu soruya yanıt verirken, 12. yüzyılın kimlik anlayışını da göz önünde bulundurmak gerekir. Nizami'nin yaşadığı dönem, millet kavramının bugünkü anlamıyla şekillenmediği bir zamandı. Ancak Nizami’nin yaşadığı Gence şehri, tarih boyunca Türk hakimiyetinde olmuş ve Türk kültürüyle şekillenmiştir. Ayrıca eserlerinde Türk hükümdarlarına ve kahramanlara sıkça yer vermesi, onun Türk-İslam kültür dairesi içinde yer aldığını gösterir. Dolayısıyla, etnik kökeni kesin olarak bilinmese de Nizami’nin Türk-İslam medeniyetinin bir parçası olduğu konusunda bilim çevrelerinde genel bir uzlaşı vardır.

\Nizami Gencevi'nin Mezarı Nerede?\

Nizami’nin mezarı da doğduğu şehir olan Gence’dedir. Bugün Azerbaycan’da onun adına yapılmış bir türbe bulunmaktadır. Bu türbe, hem Azerbaycan halkı hem de edebiyat ve tarih meraklıları için önemli bir ziyaret noktasıdır. Aynı zamanda bu mekân, Nizami’nin Gence ile olan bağını ve yerel halk için ne denli büyük bir değer taşıdığını da göstermektedir.

\Nizami Gencevi Azerbaycanlı mıydı?\

Modern anlamda Azerbaycanlı kimliği 20. yüzyılda şekillenmiştir. Ancak Nizami’nin yaşadığı coğrafya, bugünkü Azerbaycan sınırları içindedir. Bu nedenle Azerbaycanlı akademisyenler ve kültürel kurumlar, onu Azerbaycan edebiyatının kurucularından biri olarak kabul etmektedir. UNESCO’nun da 2021 yılını “Nizami Gencevi Yılı” ilan etmesi, onun uluslararası düzeyde tanınan bir figür olduğunun göstergesidir.

\Nizami’nin Kültürel Mirası Kime Aittir?\

Nizami Gencevi’nin mirası, yalnızca Azerbaycan’a ya da İran’a ait değildir. O, Türk-İslam coğrafyasının ortak değeridir. Eserleri hem Doğu hem Batı dünyasında yüzyıllar boyunca okunmuş, yorumlanmış ve etkili olmuştur. Onun felsefesi, aşkı, bilgeliği ve adaleti yücelten bakış açısı, tüm insanlık için evrensel mesajlar içermektedir.

\Sonuç: Nizami Nerelidir?\

Tarihi ve edebi verilere göre Nizami Gencevi, \Azerbaycan’ın Gence şehrinde doğmuş ve ömrü boyunca burada yaşamıştır\. Eserlerini Farsça yazmış olsa da, kültürel kimliği itibariyle Türk-İslam dünyasının en önemli temsilcilerinden biridir. Onun yaşadığı dönem, farklı medeniyetlerin kaynaştığı ve entelektüel üretimin zirveye ulaştığı bir zaman dilimidir. Bu nedenle Nizami’nin kimliği ve eserleri de bu çok katmanlı yapıyı yansıtır.

\Anahtar Kelimeler:\ Nizami nerelidir, Nizami Gencevi kimdir, Gence şehri, Azerbaycan edebiyatı, Fars edebiyatı, Nizami eserleri, Hamse, klasik doğu edebiyatı, Türk-İslam medeniyeti, Nizami'nin mezarı.
 
Üst